Μαθήματα αισιοδοξίας

Της χαράς Καραμήτσου (λογοπεδικός, M.R.C.S.L.T.)

Περάσαμε ίσως τα πιο δύσκολα Χριστούγεννα και υποδεχθήκαμε δειλά και μουδιασμένα την Πρωτοχρονιά.  Σε αυτή τη δύσκολη χρονιά που μόλις ξεκίνησε, ήρθε ο καιρός να δείξουμε στα παιδιά μας την πρώτη και μοναδική προσωπική δεξιότητα που πλέον καθίσταται απαραίτητη για όλους, αλλά κυρίως για εκείνα, την αισιοδοξία.

Πολλοί άνθρωποι, κυρίως νέοι, βλέπουν στη δίνη της ύφεσης και της ανεργίας τα όνειρά τους να γκρεμίζονται προτού γίνουν πραγματικότητα, με την απαισιοδοξία να τους κατακλύζει με τα συνεπακόλουθα του άγχους, της κατάθλιψης και πολλών άλλων προβλημάτων που πλήττουν την ψυχική τους υγεία. Είναι επομένως αναγκαίο να μάθουν να στέκονται όρθιοι, να αγωνίζονται και, κυρίως, να ελπίζουν και να διεκδικούν.

Πως όμως μαθαίνουμε να σκεφτόμαστε αισιόδοξα; Τη δεξιότητα αυτή μπορούμε να τη δούμε σε όλους εκείνους που επιμένουν να αγωνίζονται. Η αισιοδοξία είναι στάση ζωής. Οι αισιόδοξοι άνθρωποι έχουν σπάνια άγχος, αρρωσταίνουν λιγότερο και ζουν περισσότερο.

Τα παιδιά μπορούν από τη μικρή τους ηλικία να μάθουν αυτή τη δεξιότητα από τους γονείς τους, παρατηρώντας ασυνείδητα τους τρόπους με τους οποίους χειρίζονται στρεσογόνες καταστάσεις της καθημερινότητάς τους. Μέσα από παραδείγματα ανάκαμψης, επιμονής και θετικής ενατένισης στις δυσκολίες, αντιλαμβάνονται την έννοια της αισιοδοξίας.

Να θυμάστε στο πρόσωπο της αποτυχίας την επιτυχία. Στις αποτυχίες του παιδιού σας, είναι σημαντικό να παραδεχθείτε τα συναισθήματά του, αλλά βοηθήστε το να προχωρήσει. Ενθαρρύνετέ το να επικεντρωθεί συνειδητά στις επιτυχίες του και στο γεγονός ότι μελλοντικά θα τα πάει καλύτερα. Φράσεις του τύπου «είμαι χαζός» πρέπει να αντικατασταθούν με άλλες τύπου «δεν τα πήγα και τόσο καλά». Αναγνωρίστε του την προσπάθεια. Να μάθει να προσπαθεί μετά την αποτυχία. Να δέχεται τις προκλήσεις δίνοντας λιγότερη έμφαση στο αποτέλεσμα και μεγαλύτερη στη διάθεσή του να αναλάβει το ρίσκο.

Βοηθήστε το να βιώσει την επιτυχία. Από μικρή ηλικία αναθέστε του υπευθυνότητες τις οποίες αν φέρει σε πέρας θα αμειφθεί. Έτσι, θα τονωθεί η αυτοπεποίθησή του και θα χαρεί για το γεγονός ότι τα κατάφερε.

Μην το επικρίνετε βάζοντας ταμπέλες. Διορθώστε την ανάρμοστη συμπεριφορά του, αλλά μην το χαρακτηρίζετε –ποτέ! Πληγώνει την εικόνα του ανεπανόρθωτα. Τα παιδιά θέλουν να αισθάνονται ότι είναι αντάξια των προσδοκιών μας. Λεκτικοί προπηλακισμοί όπως «εσύ δεν θα αλλάξεις ποτέ. Μια ζωή τεμπέλης θα είσαι» μπορεί να το ακολουθούν όλη του τη ζωή.

Δείξτε την αποδοχή σας στις επιτυχίες του. Βοηθήστε το να καταλάβει τους συντελεστές της επιτυχίας του και τα δυνατά του σημεία. Παραδείγματος χάριν: «Μπράβο σου που καθάρισες τόσο καλά το δωμάτιό σου! Ασχολήθηκες με σύστημα και υπομονή».

Μην το επαινείτε συνέχεια και χωρίς λόγο. Όταν λέμε σε ένα παιδί πόσο τέλειο είναι χωρίς μέτρο, αντί να βιώσει την πραγματική επιτυχία στα δύσκολα, το ενθαρρύνουμε να πιστέψει κάτι που δεν είναι αλήθεια, δημιουργώντας έναν άνθρωπο αλαζόνα και υπερόπτη, που δεν αναγνωρίζει τις δυνατότητές του.

Δείξτε του τρόπους επίλυσης προβλημάτων. Όταν αγχώνεται για ένα πρόβλημα, ζητήστε του να σκεφτεί τρόπους εναλλακτικής επίλυσης για να το αντιμετωπίσει. Για όλα τα πράγματα υπάρχουν λύσεις. Μη λύσετε όμως εσείς το πρόβλημα.

Χρησιμοποιείστε τα δικά σας θετικά βιώματα. Σε πολλές φάσεις της ζωή του θα δυσκολευτεί. Εξηγείστε του πως αντιμετωπίσατε εσείς παρόμοιες δυσκολίες και τα βγάλατε πέρα. Εάν έχετε την τάση να σκέφτεστε απαισιόδοξα, αλλάξτε εσείς πρώτα. Ποιος θα του εμπνεύσει το αίσθημα της αισιοδοξίας, ποιος θα του μάθει να μη το βάζει κάτω;

Μην κακολογείτε τον εαυτό σας μπροστά στο παιδί σας. Για παράδειγμα, μη λέτε «Είμαι τόσο άχρηστος!». Δεν θέλετε το παιδί σας να αντιγράψει αυτή την ηττοπαθή συνήθεια!

Ατενίζοντας τη θετική πλευρά. Αποφύγετε να τονίζετε την αβεβαιότητα και τονίστε την ελπίδα. Για κάθε κατάσταση υπάρχουν η καλή και η κακή πλευρά. Εάν π.χ., δεν μπορεί να παίξει έξω γιατί βρέχει, δείτε τη θετική πλευρά του θέματος. Υπάρχουν πολλά παιχνίδια με τα οποία μπορεί να ασχοληθεί ή ακόμα πείτε του ότι είναι μια θαυμάσια ευκαιρία να παίξετε μαζί. Ακόμα κι ένα σπασμένο χέρι –όσο περίεργο κι αν σας φαίνεται- μπορεί να γίνει πηγή διασκέδασης όταν οι φίλοι του υπογράφουν ή κάνουν αστείες αφιερώσεις πάνω στον γύψο!

Ελπίζοντας να δείτε την ουσία της διδαχής της αισιοδοξίας, σας προτρέπω να υιοθετήσετε κάποιες από αυτές τις προσεγγίσεις. Είναι παρακαταθήκη για το μέλλον του παιδιού σας.

Πηγή: Εφημερίδα «Πρώτο Θέμα»

Διαβάστε σχετικό άρθρο στα Αγγλικά